Қазақстан қоғамының әлеуметтік ұстанымдары және олардың климаттық өзгерістерден зардап шеккен мигранттарға ерікті көмек көрсетуге психологиялық даярлыққа ықпалы
DOI:
https://doi.org/10.32523/3080-1893-2025-152-3-76-92Кілт сөздер:
әлеуметтік ұстанымдар, қазақстандық қоғам, климаттық өзгерістер, еріктілер қызметі, халықтың көші-қоныАңдатпа
Өзектілігі: Климаттық өзгерістер әлемдік көші-қонның негізгі қозғаушы күшіне айналуда. Қазақстанда жүргізілген бұл зерттеу қоғамның әлеуметтік ұстанымдарын және климаттық өзгерістерден зардап шеккен мигранттарға ерікті көмек көрсетуге дайындығына әсерін талдады. БАҚ-тың ықпалы, климаттық саясатқа сенім және тұлғалық факторлардың рөлін зерттедік.
Зерттеу әдістері: 2023 жылы Қазақстанның бес қаласында (Ақтөбе, Алматы, Түркістан, Орал, Шымкент) ересектер арасында (N=401) сауалнама жүргізілді. 2025 жылы Өзбекстанда сараптамалық сұхбат алынды. Статистикалық талдау корреляцияларды, жұптық t-тесттерді, көптік регрессияларды және медиациялық модельдерді қамтыды.
Нәтижелер: Климаттық өзгерістерге байланысты эмиграция туралы ой көші-қон жаңалықтарына назар аудару және шетелдік үкіметтердің шараларына сеніммен байланысты болды. Регрессиялық модельдер ішкі мигранттарды қолдау мен БАҚ-қа назар аудару волонтер болуға дайындықты болжайтынын көрсетті. Тіл және білім сияқты әлеуметтік факторлар да әсер етті. Респонденттер ішкі мигранттарға көбірек көмек көрсетуге дайын екенін айтты.
Қорытынды: Қазақстандық қоғамның климатқа байланысты көші-қонға алаңдаушылығы жергілікті саясаттан гөрі халықаралық әрекеттер мен көші-қонды жоспарлаумен анықталады. Волонтерлік белсенділік институционалдық сенім мен жеке хабардарлыққа тәуелді. БАҚ пен саяси күтулер әлеуметтік ұстанымдарға ықпал етіп, түрлі мигрант топтарына көмектесуге дайындық арқылы көрінеді.
Metrics
Downloads
