Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдердің шешім қабылдауының әлеуметтік-психологиялық факторлары
DOI:
https://doi.org/10.32523/3080-1893-2025-151-2-128-143Кілт сөздер:
тұрмыстық зорлық-зомбылық, әлеуметтік-психологиялық факторлар, шешім қабылдау, отбасылық тәжірибе, әлеуметтік-мәдени ерекшеліктер, әлеуметтік мәртебе, өзін-өзі бағалау.Аңдатпа
Мақалада тұрмыстық зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдердің шешім қабылдау процесіне әсер ететін әлеуметтік-психологиялық факторлардың кешенді талдауы келтірілген.
Зерттеудің мақсаты тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарының мінез-құлқын анықтайтын негізгі факторларды анықтау болды.
Жұмыс әртүрлі ұйымдарда әйелдердің осы санатымен жұмыс істейтін психологтармен: дағдарыс орталықтарында, медициналық мекемелерде, "111" жедел қызметінде, сондай-ақ жеке практиканы жүргізетін психологтармен жартылай құрылымдалған сұхбаттардан алынған мәліметтерге негізделген. Сұхбат сапалық және сандық талдау әдістерін қолдану арқылы талданды. Оның барысында сарапшылардың пікірінше, әлеуметтік факторлардың ішінде әлеуметтік-мәдени көзқарастар, білім деңгейі мен әлеуметтік мәртебесі, ал психологиялық факторлардың арасында отбасылық тәжірибе мен өзін-өзі бағалаудың төмендігі маңызды екендігі анықталды.
Сонымен қатар, тұрмыстық зорлық-зомбылыққа осал әйелдердің жеке басының түрлері анықталды. Сандық және сапалық талдау жиналған деректерді терең және жан-жақты талдауға мүмкіндік берді. Талдау үшін негізгі кодтар ұсынылды, респонденттерге өз нұсқаларын қосу мүмкіндігі бар, бұл зерттеудің икемділігі мен толықтығын қамтамасыз етті.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдердің әлеуметтік және психологиялық контекстін ескере отырып, шешім қабылдау процесіне баса назар аударудан тұрады. Зерттеу нәтижелерін тұрмыстық зорлық-зомбылыққа тап болған әйелдердің шешім қабылдау механизмін тереңірек түсіну үшін пайдалануға болады.
Алынған деректерді отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылық саласындағы қосымша зерттеулер үшін, сондай-ақ болашақ ұсыныстарды әзірлеу және тұрмыстық зорлық-зомбылық құрбандарымен жұмыс істеу үшін психологиялық бағдарламалар жасау үшін пайдалануға болады.